مشروعیت نظام در عین وجود مفاسد(نگاهی به سریال 24)

یکی از مباحثی که می‏توان گفت حکومت‏ها همیشه با آن روبه‏رو هستند، بحث وجود فساد در دستگاه‏های حکومتی و دولتی است. در این‏جا غیر از مسائل مربوط به چگونگی برخورد با این مفاسد، جنبه‏ی دیگری از مسئله این است که یک نظام حکومتی در مورد مشروعیت خود درذهن مردم با آن روبه‏رو می‏شود. در این مواقع چیزی که مهم است این است که مردم این مفاسد را خطای افراد می‏بینند یا ناشی از خود سیستم.

در سریال آمریکایی 24 که تا کنون قسمت‏ها و فصل‏های متعدّدی از آن ساخته و نمایش داده شده، یکی از مسائلی که می‏توان گفت سریال در جهت آن گام برداشته، بحث مشروعیت خود نظام حکومتی فارغ از وجود فساد در بین عوامل آن است. در فصل های مختلف این سریال وجود مفاسد حکومتی در بالاترین سطوح دولتی و حتی در سطح ریاست جمهوری که بالاترین مقام در دولت آمریکا است،  به چشم می خورد. چیزی که در این جا جلب توجه می کند این است که با وجود این فساد، دستگاه و نظام حکومتی و آرمان های آن چیزی مقدس نشان داده و با وجود این همه مفاسد، سیستم کاملاً مشروع جلوه داده می شود. یعنی در واقع با توجه به این که فساد، حتی برای بالاترین مقامات، نشان می شود ولی نوع بیان و نمایش فیلم کل سیستم را مشروع جلوه داده و نظام را در ذهن بیننده از این مفاسد مبرّا جلوه داده می شود.

جالب این جاست که معمولاً در برخورد با مقوله ی وجود فساد در حکومت، رویه ی ما تقریباً برعکس رویه‏ی گفته شده است. به این صورت که ما معمولاً افراد را کاملاً تبرئه می کنیم و سعی داریم که با استفاده از تبرئه‏ی کامل همه‏ی افراد منسوب به حکومت ، نشان بدهیم که اصل دولت و حکومت مشکل ندارد و مشروعیت دارد. در حالی که این کار معمولاً به ذهن بیننده این را بیش تر القا می کند که اگر مشکل از افراد نیست و وقتی مشکلاتی را در دنیای واقعی نیز می بیند، پس این مشکل به ساختار موجود برگرندانده می‏شود و نسبت به نظام موجود ذهنیتی بدی ایجاد می‏کند. معمولاً فکری که در بین مسئولین امر ما جریان دارد این است که اگر در حکومت، افرادی فاسد را نشان بدهیم، این امر باعث بدبینی مردم به سیستم می‏‎شود، پس ما نباید از این را نشان دهیم. حال آن که با روند فیلم سازی ما نشان می‏دهد این امر در ذهنیت‏سازی برای مخاطب اگر نگوییم تأثیر منفی گذاشته است، تأثیر مثبتی نیز مشاهده نمی‏شود؛ و در مقابل آن نیز نمونه ای مانند فیلم 24 است که با توجه به نشان دادن فسادهای بزرگ در افراد بالادستی حکومت، باز این سیستم و نظام حکومتی است که سربلند بیرون می‏آید.

در کل با توجه به مطالب گفته شده به نظر می‏رسد شاید بهتر باشد که رویکرد فیلم‏سازی ما نیز در این بحث، تغییراتی بکند و این که به خاطر نشان دادن خوبی حکومت، سعی در تبرئه افراد نداشته باشیم و به فکر راه‏هایی باشیم که از دل وجود افراد فاسد، حکومت پاک را بیرون بیاوریم. حال در این جا ما فیلم 24 را برای مثال عنوان کردیم که با در نوع خود مثالی خوب در این زمینه است. ولی این بدین معنا نیست که در رویکردهای خودمان راه تقلید را پیش بگیریم و چون نمونه‏هایی مانند 24 نمونه‏هایی موفّق هستند ما نیز از آن تقلید کنیم بلکه اگر قرار بر اتخاذ رویکردی این چنین است باید ملاحظات اجتماعی و نوع حکومت نیز حتماً در نظر گرفته شود.