تفنگ پشت گردن سیما!

طی روزهای اخیر شبکه‏ی نمایش اقدام به پخش مجموعه فیلم‏های هری پاتر نمود و مجموعه‏ی 8 قسمتی هری پاتر را در طی 8 روز متوالی به صورت روزانه یک قسمت به مناسبت اعیاد ماه ذی‏الحجّه برای بینندگان خود پخش کرد. در طی پخش این مجموعه از شبکه‏ی نمایش برجسته‏ترین چیزی که می‏شد از این نوع پخش دریافت این بود که گویی پشت گردن سیما تفنگ گذاشته‏اند و صدا و سیما مجبور است علی رغم میل باطنی این مجموعه را پخش کند! 

اولین نکته‏ای که توجه بیننده را به خود جلب می‏کرد، دوبله‏ی نسبتاً ضعیف این مجموعه بود. بر خلاف دیگر کارهای سیما که معمولا! از دوبله‏های خوبی برخوردارند، این سری پخش هری پاتر دوبله‏ای نچسب و نامطلوب داشت. در برخی جاهای فیلم حتی ترجمه‏ی استباه نی دیده می‏شد و یا برخی بخش‏ها که نوع ترجمه ناسازگار با فضای فیلم و قصه بود. با این نوع دوبله نزدیک‏ترین گزینه‏ای که به ذهن متبادر می‏شد این بود که چنین کاری در یک مدت زمان خیلی کوتاه و از سر اجبار و بی‏حوصلگی انجام گرفته است! نکته‏ی دیگر در این پخش، سانسورهای زیاد و بی‏مورد آن بود. کسانی که نسخه اصلی این مجموعه فیلم را دیده باشند، می‏دانند که در سری فیلم‏های هری پاتر، مجموعه کل بخش‏هایی که قابل پخش از صدا و سیما نیستند، نسبتاً محدود بوده، در حالی که چیزی که صدا و سیما نشان داد، چیز دیگری بود! سانسورهایی که عمدتاً سا برای کم کردن زمان فیلم و تطبیق آن با جدول برنامه‏های شبکه بود یا طبق نظر شخص شخیص جناب سانسورچی! نکته‏ی جالب توجه دیگر در پخش این مجموعه، زمان پخش آن، آن هم پس از چند سال پس تولید آخرین قسمت این مجموعه است؛ آن هم با نقدهای کوتاهی در ابتدا و انتهای فیلم که در مورد مجموعه‏ی داستان‏ها و فیلم‏های هری پاتر بود. کسی نیست از دوستان بپرسد که کمی برای نقد و صحبت در مورد لایه‏های پنهان موجود در این مجموعه داستان و فیلم و روشنگری در مورد آن دیر نیست؟! مخصوصاً که این مجموعه بسیار پرمخاطب و پر سر و صدا بوده و اگر قرار به تأثیرگذاری عمیق بوده، در زمان خود تأثیراتش را گذاشته است.

علی ای حال غرض از بیان این مسائل صرفاً گفتن یک سری مشکلات نبوده بلکه موضوع اصلی که خود را در این‏جا و البته خیلی جاهای دیگر در عرصه‏ی فرهنگ ما نشان می‏دهد، چیز دیگری است. موضوع اصلی این‏جاست که صدا و سیما نسبت به موضوعی این چنین، عقب بوده و ضمن این عقب ماندگی، در مورد موضوع نیز کاملاً بی‏برنامه عمل می‏کند. عملکردی که اولین کارش این بوده که صدا و سیما را در معرض قضاوت مخاطب قرار می‏دهد آن هم به عنوان محکوم! به عنوان محکومی که باید با نسخه اصلی مقایسه شده و در مورد کاستی جواب پس بدهد. حال شرایط این قضاوت را با توجه به مشکلاتی که گفته شد در نظر بگیرید و ببینید جکمی کمتر از حبس ابد(!!!) از این دادگاه بیرون می‏آید؟! تلویزیون برای پخش این مجموعه با مخاطبی رو به روست که کم و بیش داستان‏های هری پاتر را خوانده، فیلم‏های آن را از روی نسخه‏های اصلی دیده و حتّی در زمانی که تب هری پاتر وجود داشته، دچار تب هم شده است! حال بعد از فروکش کردن تب هری پاتر صدا و سیما می‏آید و با پخش نسبتاً ضعیف علاوه بر این که تصویر ناخوشایندی از خود در ذهن مخاطب می‏گذارد، دوباره این تب را در درون او ایجاد می‏کند. آن چه که به نظر می‏رسد این است که اولین کاری که مخاطب بعد از دیدن این مجموعه از سیما انجام می‏دهد، رجوع دوباره به نسخه‏های اصلی کتاب و فیلم‏ها دست کم برای زنده شدن نوستالوژی(!) است. حال به این شرایط اضافه کنید نقدهای (انصافاً) نچسب که به صورت بخش‏های کوتاه در ابتدا و انتهای فیلم پخش می‏شد. نقدهایی که نه کلیت مشخص و منسجمی در بیان آن‏ها دیده می‏شد و نه از قوام لازم برای آگاه سازی برخوردار بود و فقط تنها چیزی که از آن دست آدم را می‏گرفت این بود که "هری پاتر و جادوگری و ... بد است!!!"

در آخر با توجه به مطالب گفته شده می‏توان این را گفت که چیزی که به صورت برجسته در نظر می‏آید این است که گویی صدا و سیما در محظور گیر کرده و به یک حالت از سر باز کنی اقدام به پخش این مجموعه نموده و در کنار ان نیز نقدی شکسته و بسته قرار داده که در مجموع هم فیلم مشهوری را پخش کرده باشد و هم در راستای رسالت فرهنگی خود کاری بس سترگ(!) انجام داده باشد. ظاهراً با این نوع کار هم انتطار دارد مخاطب در این شرایط تماماً خود را در اختیار نصایح خیرخواهانه‏ی صدا و سیما قرار داده و بدین ترتیب مانع از پاره‏ای(!) آسیب‏های فرهنگی بشود!

و کسی هم در این میان نیست که بگوید: برادر من! مگر مجبورتان کرده اند که حتماً هری پاتر پخش کنید؟!!